لخته خون در عروق عمقی (DVT) در دوران بارداری
DVT در بارداری طبق تعریف به لخته شدن خون در رگ‌های عمقی در طول دوران بارداری و تا ۶ هفته پس از زایمان اطلاق می‌شود. هرچند میزان بروز DVT نادر و در حد ۲-۱ مورد در ۱۰۰۰ بارداری است اما این مشکل، مهم‌ترین خطری است که زنان باردار را تهدید می‌کند و میزان خطر و عوارض ناشی از آن به‌مراتب بیشتر از عوارض زایمان، خونریزی و… است. در ادامه این مطلب از سایت دکتر مهرداد طاهریون متخصص واریس اصفهان به بررسی لخته خون در عروق عمقی (DVT) در دوران بارداری خواهیم پرداخت.
پیشگیری از لخته خون در عروق عمقی در بارداری
خوشبختانه لخته خون در بارداری قابل پیشگیری است. برای پیشگیری لازم است قبل از بارداری خطر بروز لخته خون در عروق عمقی بررسی شود و درصورتی‌که فرد مستعد ابتلا به لخته ورید عمقی تشخیص داده شد اقدامات لازم برای پیشگیری انجام شود.
مطلب پیشنهادی : پاسخ به سؤالات رایج درباره دارو درمانی واریس
افراد در معرض خطر ابتلا به لخته خون در ورید عمقی
- خانم‌ها باسابقه لخته خون در ورید عمقی و یا سابقه خانوادگی ابتلا به DVT
- بی‌تحرکی در خانم‌هایی که استراحت مطلق در بارداری یا استراحت طولانی پس از زایمان دارند.
- مصرف برخی از داروها در خانم‌ها با مشکلات قلبی – ریوی و یا دیابت
- استفاده از روش‌های لقاح مصنوعی و درمان ناباروری
- بارداری در سن بالای ۳۵ سال
- چاقی
- سیگارکشیدن
- ابتلا به واریس شدید طنابی و برجسته
- زایمان با روش سزارین
- سفر طولانی در بارداری بخصوص داشتن سفر هوایی به مدت ۴ ساعت یا بیشتر
- بارداری چندقلویی
راهکارهای توصیه شده برای پیشگیری از DVT در بارداری
- اگر تصمیم به انجام سزارین دارید حتماً از جوراب آنتی آمبولی در زمان بستری استفاده کنند. فراموش نکنید داشتن تحرک بهترین راه برای پیشگیری است پس هر چه زودتر از رختخواب بلند شوید و تاحدامکان راه بروید.
- اگر وزن بالا دارید و می‌خواهید برای بارداری اقدام کنید وزنتان را تا جای ممکن و با رژیم غذایی مناسب و داشتن برنامه ورزشی روزانه کم کنید.
- اگر با وزن بالا باردار شدید کاهش وزن در طول بارداری توصیه نمی‌شود اما میزان مجاز برای بالارفتن وزن در این دوران برای شما کمتر از زنان باردار با وزن نرمال هست. در این مورد با متخصص زنان مشورت کنید.
- حتماً مایعات کافی در طول بارداری میل کنید.
- پیش از اقدام به بارداری واریس طنابی و برجسته را درمان کنید. این رگ‌ها خطر بروز لخته را بالا می‌برند.
- سیگار را کنار بگذارید. سیگارکشیدن در بارداری توسط مادر و یا در معرض دود سیگار قرارگرفتن برای سلامت جنین هم ضرر دارد.
- در برخی از خانم‌ها به تشخیص پزشک لازم است از داروی ضدانعقاد (آمپول آنو کساپارین) استفاده شود.
بازه زمانی بیشترین موارد DVT بارداری
در ۶ هفته اول پس از زایمان طبیعی یا سزارین بیشترین احتمال بروز لخته خون در عروق عمقی وجود دارد.
علت بیشتر بودن میزان DVT در بارداری و بعد از زایمان
خطر بروز لخته خون در عروق عمقی و آمبولی ریوی در بارداری و پس از زایمان به میزان ۵ برابر بیشتر می‌شود. عوامل مختلفی باعث این افزایش خطر هستند که عبارت‌اند از:
تغییرات هورمونی در بارداری: این تغییرات به سمتی است که بدن را برای به‌حداقل‌رساندن خونریزی در زمان زایمان محیا می‌کند لذا ممکن است باعث ایجاد لخته خون شود.
بزرگ‌شدن شکم که با افزایش فشار ناحیه شکم و لگن باعث کاهش برگشت وریدی و افزایش فشارخون وریدی در پاها می‌شود.
تغییرات در دیواره وریدها که باعث افزایش حجم وریدها و در نتیجه استاز (کند شدن خون وریدی) می‌شود.
آیا DVT بارداری باعث ایجاد نقص جنینی می‌شود؟
ازآنجایی‌که زنان باردار همیشه نگران سلامتی جنین هستند یکی از اولین سؤالاتی که برای مادران دچار لخته خون در بارداری مطرح است این است که این عارضه چه خطراتی را برای بچه به دنبال دارد؟ خوشبختانه DVT به‌خودی‌خود خطری برای جنین ندارد. همچنین انوکساپارین (داروی ضدانعقاد) که در بارداری تجویز می‌شود هم برای جنین بی‌خطر است.
صفحه اینستاگرام دکتر مهرداد طاهریون متخصص واریس اصفهان
علائم بروز لخته خون در پا در بارداری
نباید مادران باردار را از DVT ترساند. درست است که خطر DVT در بارداری بیشتر می‌شود اما در کل این مسئله در بارداری به‌ندرت بروز می‌کند.
از مشخص‌ترین علائم تورم، درد شدید و ناراحتی در یک پا یا هر دوپا است. در بیش از ۸۰ درصد موارد، DVT در پای چپ زنان باردار پیش می‌آید.
نشانه‌های دیگر عبارت‌اند از:
- درد ساق پاها بخصوص در زمان ایستادن یا راه‌رفتن و زمانی که پا را از مچ خم می‌کنید.
- پوست گرم در منطقه درگیر لخته
- رگ‌های متورم و بزرگ‌تر از حالت معمولی