تعریف، علل، انواع، علائم، تشخیص و درمان
مقدمه
کاردیومیوپاتی (Cardiomyopathy) به گروهی از بیماری‌های عضله قلب گفته می‌شود که باعث ضخیم، بزرگ، سفت یا کشیده شدن دیواره‌های قلب شده و عملکرد قلب در پمپاژ خون را مختل می‌کند. این بیماری می‌تواند به نارسایی قلبی، آریتمی (نامنظم شدن ضربان قلب)، مشکلات دریچه‌ای و حتی مرگ ناگهانی منجر شود. کاردیومیوپاتی ممکن است به صورت ارثی (ژنتیکی) یا اکتسابی (ناشی از عوامل محیطی) باشد.
برخلاف بیماری عروق کرونر (CAD) که در اثر انسداد یا تنگ شدن شریان‌های کرونری ایجاد می‌شود، کاردیومیوپاتی به علت تغییر در ساختار و عملکرد خود عضله قلب رخ می‌دهد. این بیماری از نظر بالینی به چهار نوع اصلی تقسیم می‌شود: اتساعی، هیپرتروفیک، محدودکننده و آریتموژنیک.
در این مقاله از سایت دکتر مهرداد طاهریون (متخصص واریس اصفهان _ متخصص قلب اصفهان)، به طور جامع به تعریف، انواع، علائم، علل، روش‌های تشخیص و گزینه‌های درمان کاردیومیوپاتی خواهیم پرداخت.
آناتومی و عملکرد قلب
قلب از چهار حفره اصلی تشکیل شده است:
دو دهلیز (دهلیز راست و چپ) که خون را از بدن و ریه‌ها دریافت می‌کنند.
دو بطن (بطن راست و چپ) که خون را به سراسر بدن پمپاژ می‌کنند.
عملکرد اصلی قلب شامل دریافت خون کم اکسیژن از بدن (دهلیز راست)، ارسال آن به ریه‌ها برای اکسیژن‌رسانی (از طریق بطن راست)، دریافت خون اکسیژن‌دار از ریه‌ها (دهلیز چپ) و پمپاژ خون غنی از اکسیژن به سراسر بدن (از طریق بطن چپ) است.
عضله قلب (میوکارد) وظیفه انقباض و پمپاژ خون را بر عهده دارد. هرگونه اختلال در ساختار یا عملکرد این عضله می‌تواند باعث کاهش قدرت انقباضی قلب و افت عملکرد کلی سیستم گردش خون شود.
کاردیومیوپاتی چیست؟
کاردیومیوپاتی یک بیماری پیشرونده عضله قلب است که در آن عضله قلب:
ضخیم (هیپرتروفیک)
نازک و کشیده (اتساعی)
سفت (محدودکننده)
جایگزین بافت عضلانی با بافت فیبروزی یا چربی (آریتموژنیک)
می‌شود. این تغییرات باعث کاهش توانایی قلب در پمپاژ خون و تأمین نیاز اکسیژن بدن می‌شود.
انواع کاردیومیوپاتی
۱. کاردیومیوپاتی اتساعی (Dilated Cardiomyopathy – DCM)
کاردیومیوپاتی اتساعی شایع‌ترین نوع کاردیومیوپاتی است که حدود ۹۰ درصد موارد را شامل می‌شود. در این بیماری:
عضله بطن چپ نازک شده و کشیده می‌شود.
بطن چپ بزرگ می‌شود و توانایی انقباضی قلب کاهش می‌یابد.
برون‌ده قلبی (Cardiac Output) کاهش می‌یابد.
علل:
عوامل ژنتیکی
عفونت ویروسی (مانند ویروس Coxsackie)
مصرف الکل
بیماری‌های متابولیک (دیابت، هموکروماتوز)
کمبود مواد مغذی (مانند ویتامین B1)
عوارض:
نارسایی قلبی
آریتمی
لخته شدن خون
۲. کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک (Hypertrophic Cardiomyopathy – HCM)
در این نوع، عضله قلب (به‌ویژه دیواره بین بطن‌ها) ضخیم می‌شود.
حجم حفره بطن کاهش یافته و برون‌ده قلبی کم می‌شود.
پر شدن بطن چپ در هنگام دیاستول (استراحت) دشوار می‌شود.
علل:
جهش ژنتیکی در پروتئین‌های سارکومری
بیماری‌های مزمن (مانند فشار خون بالا)
عوارض:
کاهش جریان خون به عروق کرونری
آریتمی (مانند فیبریلاسیون بطنی)
مرگ ناگهانی قلبی (به‌ویژه در ورزشکاران جوان)
۳. کاردیومیوپاتی محدودکننده (Restrictive Cardiomyopathy – RCM)
در این نوع، عضله قلب سفت شده و انعطاف‌پذیری خود را از دست می‌دهد.
پر شدن بطن‌ها هنگام دیاستول کاهش می‌یابد.
عملکرد سیستولی (انقباضی) طبیعی باقی می‌ماند.
علل:
تجمع آمیلوئید (آمیلوئیدوز)
بیماری‌های ذخیره‌ای (مانند هموکروماتوز)
اسکار ناشی از پرتودرمانی یا شیمی‌درمانی
عوارض:
نارسایی قلبی دیاستولیک
آریتمی
۴. کاردیومیوپاتی آریتموژنیک بطن راست (ARVC)
در این نوع، عضله بطن راست با بافت چربی و فیبروزی جایگزین می‌شود.
انقباض بطن راست ضعیف شده و آریتمی ایجاد می‌شود.
این بیماری یک اختلال ارثی است.
عوارض:
تاکی‌کاردی بطنی
مرگ ناگهانی قلبی
علائم کاردیومیوپاتی
تنگی نفس (به‌ویژه در فعالیت‌های بدنی)
خستگی
تورم در پاها و مچ‌ها
سرگیجه و غش
ضربان قلب نامنظم
درد یا ناراحتی قفسه سینه
سرفه‌های مزمن
عوامل خطر
سابقه خانوادگی بیماری قلبی
فشار خون بالا
چاقی
دیابت
مصرف الکل و مواد مخدر
بیماری‌های خودایمنی
تشخیص کاردیومیوپاتی
🔎 ۱. الکتروکاردیوگرام (ECG):
برای بررسی آریتمی و اختلالات ضربان قلب.
🔎 ۲. اکوکاردیوگرافی:
برای بررسی اندازه و عملکرد قلب.
🔎 ۳. MRI:
برای ارزیابی بافت عضله قلب.
🔎 ۴. تست ورزش:
برای ارزیابی عملکرد قلب هنگام فعالیت.
درمان کاردیومیوپاتی
💊 درمان دارویی:
بتابلوکرها (کاهش ضربان قلب)
دیورتیک‌ها (کاهش احتباس مایعات)
مهارکننده‌های ACE (کاهش فشار خون)
⚡️ درمان دستگاهی:
دفیبریلاتور (ICD)
دستگاه ضربان‌ساز (Pacemaker)
🏥 درمان جراحی:
پیوند قلب
میکتومی سپتال (برداشتن قسمت ضخیم بطن)
پیش‌آگهی
پیش‌آگهی کاردیومیوپاتی به نوع بیماری، شدت آن و پاسخ بیمار به درمان بستگی دارد. با درمان زودهنگام و پیگیری مناسب، بسیاری از بیماران می‌توانند زندگی طولانی و باکیفیتی داشته باشند.
نتیجه‌گیری
کاردیومیوپاتی یک بیماری جدی قلبی است که نیاز به تشخیص سریع و درمان مناسب دارد. کنترل عوامل خطر، مصرف داروها و رعایت سبک زندگی سالم می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی بیماران کمک کند.
لینک های کاربردی:
متخصص واریس اصفهان _ متخصص قلب اصفهان / تماس با دکتر مهرداد طاهریون
دکتر مهرداد طاهریون متخصص قلب اصفهان در کلینیک 24
متخصص قلب اصفهان در دکتراف _ درمان واریس اصفهان در دکتراف
درمان واریس اصفهان در کلینیک 24 _ بهترین متخصص واریس اصفهان در کلینیک 24 _ بهترین متخصص قلب اصفهان در کلینیک 24
کانال آپارات دکتر مهرداد طاهریون را دنبال کنید
اینستاگرام دکتر مهرداد طاهریون (بهترین متخصص واریس اصفهان – متخصص قلب اصفهان) را دنبال کنید.