بررسی روش های تشخیص و درمان واریس لگنی
دلایل مختلف زیادی برای درد مزمن لگن وجود دارد. همین امر می‌تواند تشخیص بیماری را دشوار کند. اگر درد هنگام نشستن یا ایستادن بدتر شود و با دراز کشیدن تسکین یابد، پزشک باید سندرم احتقان لگن (PCS) را در نظر بگیرد. همچنین ممکن است برخی از بیماران با ادرار کردن (دیسوریا) یا در طول یا بعد از فعالیت جنسی (دیس پارونیا) این درد را تجربه کنند. در ادامه مطلب امروز سایت دکتر مهرداد طاهریون متخصص واریس اصفهان به بررسی روش های تشخیص و درمان واریس لگنی خواهیم پرداخت.
PCS با آنچه که به عنوان اتساع ورید تخمدان و لگن شناخته شده است همراه است. این بیماری می‌تواند منجر به رگ‌های واریسی در لگن، ران‌ها، ناحیه باسن یا واژن شود. سندرم احتقان لگن به یک بیماری پیچیده است که برای درمان و ارزیابی به یک تیم پزشکی متشکل از چند متخصص مختلف نیاز دارد. در مردان نیز عارضه‌ای مشابه واریس لگن به نام واریکوسل ایجاد می‌شود. واریکوسل یا واریس بیضه به معنای ایجاد شدن سیاهرگ‌های واریسی داخل کیسه بیضه (اسکروتوم) است. اما سیاهرگ‌های واریسی در سندرم احتقانی لگن داخلی است و به همین دلیل واریس لگن غالباً تشخیص داده نمی‌شود.
در واقع سندرم احتقانی لگن به ندرت تشخیص داده می‌شود و پزشکان صرفاً بعد از رد احتمال ابتلا به اختلال‌های دیگری مانند اندومتریوز، فیبروم و افتادگی رحم که با درد لگن همراه هستند و علائمی مشابه واریس لگن ایجاد می‌کنند، رای به ابتلا به سندرم احتقانی لگن می‌دهند.
مطلب پیشنهادی : چگونگی تشخیص ضربان قلب جنین
علائم واریس لگن :
- درد کسل کننده، تیر کشیدن لگن یا پایین کمر، به خصوص هنگام ایستادن و بدتر شدن آن در طول دوره قاعدگی
- مثانه تحریک‌پذیر که گاهی منجر به بی‌اختیاری استرسی ادرار می‌شود
- روده تحریک‌پذیر (درد مکرر شکم و اسهال متناوب همراه با یبوست)
- درد آمیزش عمیق (ناراحتی در طی یا بعد از مقاربت جنسی)
- واریس یا واریس واژینال (وریدهای برآمده در اطراف و جلوی محل عبور ادرار)
- رگ‌های واریسی بالای ران داخلی یا پشت ران
سندرم احتقان لگن در مردان کمتر نمایان است و به اشتباه ممکن است به عنوان سندرم پروستاتیت شناخته شود. سندرم احتقان لگن مردانه می‌تواند در اثر واریس لگن و جراحی‌هایی مثل واریکوسلکتومی ایجاد شود و می‌تواند مربوط به واریکوسل اسکروتوم، سندرم پروستاتیت و اختلال عملکرد عضلات کف لگن باشد. 50٪ موارد نازایی مردان مبتلا به سندرم احتقان لگن است. آتروفی بیضه نیز ممکن است در این بیماری رخ دهد. در مردان، اغلب این بیماری از طریق مشاهده واریس‌های قابل مشاهده بر روی کیسه بیضه تشخیص داده می‌شود.
راه های تشخیص واریس لگن
پس از آن که پزشک معاینه بالینی را انجام داد و مطمئن شد که مشکل بیمار التهاب یا ناهنجاری‌های دیگر نیست، واریس لگن از طریق انجام چند عمل کم‌تهاجمی تشخیص داده می‌شود. متخصص رادیولوژی مداخله‌ای می‌تواند ابتلا به واریس لگن را با استفاده از تکنیک‌های تصویربرداری زیر تایید کند:
ونوگرافی لگن
انجام ونوگرافی لگن تعیین کننده‌ترین مدالیته تصویربرداری برای تشخیص واریس لگن است. ونوگرافی عملی کم‌تهاجمی است که در بیمارستان و توسط متخصص عروق انجام می‌شود. متخصص کاتتر (لوله) را از کشاله ران یا گردن وارد سیستم وریدی می‌کند، سپس کاتتر را با توجه به تصاویر رادیوگرافی وارد سیاهرگ تخمدان می‌کند. ماده حاجب مشتق از ید در سیاهرگ تزریق می‌شود و عکس گرفته می‌شود. ونوگرافی لگن کاربرد درمانی نیز دارد و در کنار عمل غیرتهاجمی غیرجراحی آمبولیزاسیون لگن انجام می‌شود. این عمل‌ها بنا به صلاحدید جراح هم‌زمان یا به طور جداگانه انجام می‌شود.
سونوگرافی
سونوگرافی شکم و لگن برای ارزیابی ابتلا به سندرم احتقانی لگن مفید است. رفلاکس در سیاهرگ‌های تخمدان و سیاهرگ‌های گشاد شده لگن در سونوگرافی مستقیماً دیده می‌شود.
سی تی اسکن یا MRI
سونوگرافی همواره تمام اطلاعات لازم را در اختیار پزشک قرار نمی‌دهد و پزشک دستور آزمایش‌های تصویربرداری بیشتری را می‌دهد. سی تی اسکن و MRI برای مشاهده سیاهرگ‌های غیرعادی داخل لگن، بررسی ناهنجاری‌های دیگر و ارزیابی ساختارهای اطراف انجام می‌شود.
روش های درمان واریس لگن
احتقان لگن غالباً اشتباه تشخیص داده می‌شود و درمان آن نیز دشوار است. درهر حال گرفتگی سیاهرگ‌ها را می‌توان به روش‌های مختلف به حداقل رساند.
فیزیوتراپی
متخصص فیزیوتراپی پرونده پزشکی بیمار، شامل سابقه درمان‌ها و مشکلات قبلی و عارضه‌های فعلی را به طور کامل بررسی می‌کند. متخصص فیزیوتراپی کف لگن ارزیابی جامعی را شامل ارزیابی ارتوپدی ستون فقرات، لگن، مفصل ران و پا برای بررسی توانایی حرکتی مفصل، عملکرد عضله، هم‌ترازی، انعطاف‌پذیری، تنش عصبی، توانایی حرکتی و جنبندگی احشایی و عملکرد عصبی انجام می‌دهد. حالت اندامی، الگوهای حرکتی و الگوی راه رفتن نیز ارزیابی می‌شود.
سبک زندگی
ورزش کردن احتقان و جمع شدن مایعات را در ناحیه لگن به حداقل می‌رساند و در عین حال جریان خون را حفظ می‌کند. دو یا پیاده‌روی سریع صبحگاهی یکی از بهترین ورزش‌ها است، چون درد و گرفتگی غالباً صبح‌ها کمتر است. شنا یا دوچرخه‌سواری نیز ورزش‌های مناسبی هستند
تغذیه
یبوست علائم واریس لگن را تشدید می‌کند و متخصصین تغذیه بر رژیم غذایی سرشار از فیبر حاوی برنج سبوس‌دار، غلات صبحانه، حبوبات و لوبیا و مایعات فراوان تاکید دارند. به حداقل رساندن مصرف کافئین و نوشیدنی‌های غیرالکلی و افزایش مصرف آب و چای‌های گیاهی به رفع علائم واریس لگن کمک می‌کند.
مصرف مکمل
دمنوش یا قرص برگ تمشک از جمله مکمل‌های گیاهی هستند که به تقویت عضلات رحم کمک می‌کنند. دانه انگور نیز برای درمان واریس لگن و تقویت سیاهرگ‌ها مفید است. بیوفلاونوئیدها ترکیباتی گیاهی هستند که رگ‌ها را تقویت می‌کنند و ضعف و نشتی رگ‌ها را که باعث احساس سنگینی می‌شود، به حداقل می‌رسانند. روتین و هسپریدین که در میوه‌ها وجود دارند، جزء بیوفلاونوئیدها هستند.
صفحه اینستاگرام دکتر مهرداد طاهریون
الیگومریک پروآنتوسیانیدین‌ها (OPCs) نوع دیگری از مواد مغذی گیاهی با خاصیت آنتی اکسیدانی هستند که از طریق کاهش تجزیه کلاژن و حفظ قدرت و تونوس سیاهرگ‌ها به محافظت از مویرگ‌ها کمک می‌کنند. الیگومریک پروآنتوسیانیدین‌ها در انواع توت و میوه‌هایی مانند انگور و بلوبری وجود دارند.
داروهای هورمونی
با توجه به شدت علائم بیمار می‌توان از درمان‌های دیگر کمک گرفت. داروهای هورمونی برای درمان واریس لگن تجویز می‌شوند، این داروها درد لگن را از طریق کاهش گرفتگی و گردش خون در سیاهرگ‌های واریسی آرام می‌کنند. مسکن برای کاهش درد تجویز می‌شود و داروهای هورمونی مانند قرص ضدبارداری برای کاهش میزان هورمون و متوقف کردن قاعدگی مصرف می‌شود.
آمبولیزاسیون
متخصص رادیولوژی مداخله‌ای آمبولیزاسیون را بعد از قطعی شدن تشخیص واریس لگن انجام می‌دهد. متخصص رادیولوژی کاتتر را در عمل سرپایی آمبولیزاسیون وارد سیاهرگ کشاله ران می‌کند و کاتتر را تحت هدایت رادیوگرافی با دقت در سیاهرگ درگیر پیش می‌برد. پزشک کویل‌های ظریفی را برای بستن سیاهرگ بزرگ شده و رفع فشار دردناک در سیاهرگ قرار می‌دهد؛ علاوه بر کویل از عامل اسکلروزان نیز برای بستن سیاهرگ استفاده می‌شود، این عامل اسکلروزان همان ماده‌ای است که برای درمان واریس پا به کار برده می‌شود. بیماران بلافاصله بعد از آمبولیزاسیون می‌توانند فعالیت‌های روزمره‌شان را ادامه بدهند.
جراحی
درمان جراحی واریس لگن به روش هیسترکتومی با برداشتن تخمدان و بستن یا برداشتن سیاهرگ آسیب دیده انجام می‌شود.