بررسی جامع و روش انجام اکوکاردیوگرافی
مقدمه
اکوکاردیوگرافی (Echocardiography) یک روش تصویربرداری غیرتهاجمی است که برای ارزیابی ساختار و عملکرد قلب از امواج صوتی با فرکانس بالا (اولتراسوند) استفاده می‌شود. این روش به پزشکان کمک می‌کند تا اطلاعات دقیقی درباره اندازه، شکل، عملکرد عضله قلب، وضعیت دریچه‌ها و جریان خون در قلب به دست آورند. در این مقاله از سایت دکتر مهرداد طاهریون (متخصص واریس اصفهان _ متخصص قلب اصفهان)، به‌طور جامع توضیح می‌دهیم که اکوکاردیوگرافی چگونه انجام می‌شود، انواع مختلف آن چیست و چه آمادگی‌هایی برای آن لازم است. همچنین به این موضوع می‌پردازیم که نتایج به‌دست‌آمده از این تست چگونه تفسیر می‌شود.
انواع اکوکاردیوگرافی
اکوکاردیوگرافی را می‌توان به چهار نوع اصلی تقسیم کرد:
- اکوکاردیوگرافی ترانس‌توراسیک (TTE)
این روش رایج‌ترین و غیرتهاجمی‌ترین نوع اکوکاردیوگرافی است که معمولاً در محیط کلینیک یا بیمارستان انجام می‌شود.
- اکوکاردیوگرافی از راه مری (TEE)
در صورتی که تصاویر به‌دست‌آمده از اکوکاردیوگرافی ترانس‌توراسیک واضح نباشد یا پزشک بخواهد تصاویر دقیق‌تری از ساختارهای داخلی قلب (مانند دهلیز چپ، دریچه‌های قلب و آئورت) داشته باشد، ممکن است از TEE استفاده شود. در این روش، پروب (ترنسدیوسر) از طریق مری (لوله غذا) وارد بدن می‌شود.
- اکوکاردیوگرافی استرس (Stress Echocardiography)
در این نوع، عملکرد قلب در شرایط استرس (فعالیت بدنی یا با دارو) ارزیابی می‌شود. این روش برای تشخیص بیماری عروق کرونر (CAD) و ارزیابی اثرات ایسکمی (کاهش جریان خون) کاربرد دارد.
- اکوکاردیوگرافی داپلر (Doppler Echocardiography)
این نوع از اکوکاردیوگرافی برای ارزیابی جریان خون در قلب و عروق اصلی (ازجمله سرعت و جهت جریان خون) استفاده می‌شود.
چگونه اکوکاردیوگرافی انجام می‌شود؟
- اکوکاردیوگرافی ترانس‌توراسیک (TTE)
در اکوکاردیوگرافی ترانس‌توراسیک، مراحل زیر انجام می‌شود:
آمادگی بیمار
بیمار معمولاً لباس مخصوص بیمارستان می‌پوشد.
برای دسترسی به قفسه سینه، از بیمار خواسته می‌شود که از کمر به بالا لباس خود را درآورد.
بیمار روی تخت به پشت یا به پهلو دراز می‌کشد.
نحوه انجام تست
تکنسین یا پزشک، ژل مخصوص (برای بهبود انتقال امواج صوتی) را روی قفسه سینه بیمار می‌مالد.
پروب (ترنسدیوسر) روی قفسه سینه بیمار قرار داده می‌شود.
پروب امواج صوتی با فرکانس بالا (اولتراسوند) را به سمت قلب ارسال می‌کند.
این امواج پس از برخورد به ساختارهای مختلف قلب (مانند دیواره‌ها، دریچه‌ها و حفره‌های قلب) بازتاب می‌شوند.
امواج بازتابی توسط پروب دریافت شده و به سیگنال‌های الکتریکی تبدیل می‌شوند.
کامپیوتر این سیگنال‌ها را پردازش کرده و به تصاویر زنده از قلب تبدیل می‌کند.
تکنسین ممکن است برای به‌دست‌آوردن تصاویر بهتر، از بیمار بخواهد که نفس خود را حبس کند یا به‌طور عمیق نفس بکشد.
مدت زمان انجام
این آزمایش معمولاً بین 30 تا 60 دقیقه طول می‌کشد.
- اکوکاردیوگرافی از راه مری (TEE)
در صورتی که نیاز به تصاویر دقیق‌تری از قلب باشد، از TEE استفاده می‌شود. مراحل انجام این آزمایش عبارت‌اند از:
آمادگی بیمار
از بیمار خواسته می‌شود حداقل 6 ساعت قبل از انجام تست، از خوردن و آشامیدن خودداری کند.
به بیمار داروی آرام‌بخش داده می‌شود تا ناراحتی هنگام ورود پروب به مری کاهش یابد.
نحوه انجام تست
یک پروب باریک و انعطاف‌پذیر از طریق دهان وارد مری می‌شود.
این پروب به دلیل نزدیکی مری به قلب، تصاویری دقیق و واضح از ساختارهای داخلی قلب فراهم می‌کند.
امواج صوتی بازتابی به تصاویر با کیفیت بالا از قلب تبدیل می‌شوند.
مدت زمان انجام
این روش معمولاً حدود 30 تا 45 دقیقه طول می‌کشد.
- اکوکاردیوگرافی استرس
این روش برای ارزیابی عملکرد قلب تحت استرس فیزیکی یا دارویی انجام می‌شود:
آمادگی بیمار
از بیمار خواسته می‌شود چند ساعت قبل از آزمایش از خوردن غذاهای سنگین و نوشیدن مایعات خودداری کند.
ممکن است داروهایی که بر عملکرد قلب تأثیر می‌گذارند، موقتاً قطع شوند.
نحوه انجام تست
ابتدا یک اکوکاردیوگرافی پایه در حالت استراحت انجام می‌شود.
سپس از بیمار خواسته می‌شود که روی تردمیل یا دوچرخه ثابت ورزش کند.
اگر بیمار قادر به ورزش نباشد، داروی تحریک‌کننده قلب (مانند دوبوتامین) تزریق می‌شود.
پس از رسیدن به ضربان قلب موردنظر، اکوکاردیوگرافی مجدداً انجام می‌شود.
مدت زمان انجام
این تست معمولاً بین 45 تا 60 دقیقه طول می‌کشد.
- اکوکاردیوگرافی داپلر
در این روش، سرعت و جهت جریان خون در قلب و عروق اصلی با استفاده از اثر داپلر (تغییر فرکانس امواج صوتی ناشی از حرکت) اندازه‌گیری می‌شود. این آزمایش معمولاً همراه با سایر انواع اکوکاردیوگرافی انجام می‌شود.
چه مواردی در اکوکاردیوگرافی ارزیابی می‌شود؟
اندازه و شکل قلب
ضخامت و حرکت دیواره‌های قلب
عملکرد بطن‌ها و دهلیزها
وضعیت و عملکرد دریچه‌های قلب
ناهنجاری‌های مادرزادی
لخته‌های خون، تومورها یا سایر توده‌ها
جریان خون در عروق کرونر و ناهنجاری‌های مربوط به آن
خطرات و عوارض احتمالی
اکوکاردیوگرافی ترانس‌توراسیک (TTE) معمولاً بدون خطر است. اما در اکوکاردیوگرافی از راه مری (TEE)، به دلیل ورود پروب به مری، ممکن است عوارض زیر بروز کند:
تحریک گلو
ناراحتی در مری
خونریزی یا پارگی (بسیار نادر)
نتیجه‌گیری
اکوکاردیوگرافی یکی از مهم‌ترین ابزارهای تشخیصی در ارزیابی عملکرد قلب است. این روش با ارائه تصاویر دقیق از ساختار و عملکرد قلب، به تشخیص سریع مشکلات قلبی و برنامه‌ریزی برای درمان کمک می‌کند.
لینک های کاربردی:
متخصص واریس اصفهان _ متخصص قلب اصفهان / تماس با دکتر مهرداد طاهریون
دکتر مهرداد طاهریون متخصص قلب اصفهان در کلینیک 24
متخصص قلب اصفهان در دکتراف _ درمان واریس اصفهان در دکتراف
درمان واریس اصفهان در کلینیک 24 _ بهترین متخصص واریس اصفهان در کلینیک 24 _ بهترین متخصص قلب اصفهان در کلینیک 24
کانال آپارات دکتر مهرداد طاهریون را دنبال کنید
اینستاگرام دکتر مهرداد طاهریون (بهترین متخصص واریس اصفهان – متخصص قلب اصفهان) را دنبال کنید.