بررسی جامع
مقدمه
ابلیشن قلبی یکی از روش‌های درمانی موثر برای آریتمی‌های قلبی است که در آن با استفاده از انرژی‌های مختلف مانند فرکانس رادیویی (RF) یا انجماد (کرایوابلیشن)، بافت‌های غیرطبیعی قلب که باعث ایجاد ضربان نامنظم می‌شوند، از بین می‌روند. این روش معمولاً برای بیمارانی توصیه می‌شود که به درمان دارویی پاسخ مناسبی نمی‌دهند یا دچار آریتمی‌های پیچیده و خطرناک هستند. در این مقاله از سایت دکتر مهرداد طاهریون (متخصص واریس اصفهان _ متخصص قلب اصفهان)، به بررسی نحوه عملکرد ابلیشن در درمان آریتمی‌های قلبی پرداخته می شود.
۱. مفهوم ابلیشن قلبی
ابلیشن در لغت به معنای “سوزاندن” یا “حذف کردن” است. در حوزه پزشکی، این روش شامل استفاده از تکنیک‌های مختلف برای تخریب یا از بین بردن ناحیه‌ای از قلب است که باعث سیگنال‌های الکتریکی ناهنجار و در نتیجه آریتمی می‌شود.
در یک قلب سالم، تکانه‌های الکتریکی در مسیرهای مشخصی حرکت می‌کنند و ضربان قلب را تنظیم می‌کنند. اما در برخی افراد، این مسیرهای الکتریکی مختل شده و موجب آریتمی‌هایی مانند فیبریلاسیون دهلیزی، تاکی‌کاردی فوق‌بطنی (SVT) یا سندرم ولف-پارکینسون-وایت (WPW) می‌شوند. هدف از ابلیشن، از بین بردن یا اصلاح این مسیرهای غیرطبیعی است.
۲. انواع روش‌های ابلیشن
ابلیشن می‌تواند با استفاده از چندین تکنیک انجام شود که هرکدام بر اساس نوع آریتمی، محل ایجاد آن و وضعیت بیمار انتخاب می‌شود.
۲.۱. ابلیشن با فرکانس رادیویی (Radiofrequency Ablation – RFA)
در این روش، از امواج فرکانس رادیویی برای تولید گرما و تخریب بافت غیرطبیعی استفاده می‌شود. این روش متداول‌ترین تکنیک ابلیشن است و در بسیاری از انواع آریتمی‌ها از جمله فیبریلاسیون دهلیزی، تاکی‌کاردی بطنی و SVT کاربرد دارد.
✅ مزایا:
دقت بالا در تخریب بافت غیرطبیعی
موفقیت بالا در بسیاری از انواع آریتمی
دوره نقاهت کوتاه
❌ معایب:
احتمال آسیب به بافت‌های مجاور
خطر ایجاد اسکار در بافت قلبی
۲.۲. ابلیشن با انجماد (Cryoablation)
در این روش، به جای گرما، از سرمای شدید برای منجمد کردن و از بین بردن بافت آریتمی‌زا استفاده می‌شود. این روش معمولاً در مواردی مانند فیبریلاسیون دهلیزی و برخی تاکی‌کاردی‌های دهلیزی به کار می‌رود.
✅ مزایا:
کنترل بهتر در حذف بافت آریتمی‌زا
کاهش احتمال آسیب ناخواسته به مسیرهای الکتریکی سالم
❌ معایب:
در برخی موارد نیاز به تکرار درمان
مدت زمان بیشتر برای انجام فرایند نسبت به RFA
۲.۳. ابلیشن با لیزر
از انرژی لیزر برای تخریب ناحیه‌ای از قلب استفاده می‌شود که سیگنال‌های الکتریکی غیرطبیعی را ایجاد می‌کند. این روش به دلیل کنترل دقیق‌تری که ارائه می‌دهد، در برخی موارد خاص مورد استفاده قرار می‌گیرد.
۲.۴. ابلیشن با مایکروویو
این روش از امواج مایکروویو برای ایجاد حرارت و تخریب بافت غیرطبیعی استفاده می‌کند. اگرچه به اندازه RF و کرایوابلیشن رایج نیست، اما در برخی موارد می‌تواند مفید باشد.
۳. نحوه انجام ابلیشن قلبی
۳.۱. مراحل قبل از ابلیشن
قبل از انجام ابلیشن، بیمار تحت آزمایش‌های مختلفی قرار می‌گیرد، از جمله:
الکتروکاردیوگرام (ECG): بررسی فعالیت الکتریکی قلب
هولتر مانیتورینگ: ثبت ضربان قلب برای ۲۴ تا ۴۸ ساعت
اکوکاردیوگرافی: بررسی ساختار و عملکرد قلب
الکتروفیزیولوژی (EP Study): بررسی مسیرهای الکتریکی قلب
در صورت نیاز، پزشک داروهای ضد آریتمی را قطع کرده و توصیه‌های لازم را درباره ناشتا بودن قبل از عمل ارائه می‌دهد.
۳.۲. مراحل انجام ابلیشن
- ورود کاتتر: پزشک یک کاتتر نازک را از طریق ورید فمورال (کشاله ران) یا ژوگولار (گردن) وارد قلب می‌کند.
- بی‌حسی موضعی و آرام‌بخشی: بیمار بیدار است اما احساس درد نخواهد داشت.
- نقشه‌برداری الکتریکی (Mapping): پزشک نقاط ایجادکننده سیگنال‌های غیرطبیعی را شناسایی می‌کند.
- ابلیشن: انرژی (گرما یا سرما) به ناحیه موردنظر اعمال شده و مسیر غیرطبیعی از بین می‌رود.
- پایان و بررسی مجدد: پزشک بررسی می‌کند که آیا آریتمی از بین رفته است یا خیر. سپس کاتتر خارج شده و محل ورود آن پانسمان می‌شود.
۴. مزایا و معایب ابلیشن
۴.۱. مزایا
درمان قطعی برخی آریتمی‌ها بدون نیاز به داروهای مادام‌العمر
بهبود کیفیت زندگی و کاهش علائم مانند تپش قلب و سرگیجه
کاهش خطر سکته مغزی در بیماران با فیبریلاسیون دهلیزی
روشی کم‌تهاجمی با دوره نقاهت کوتاه
۴.۲. معایب و خطرات احتمالی
خطر خونریزی و عفونت در محل ورود کاتتر
احتمال بازگشت آریتمی در برخی بیماران
آسیب به مسیرهای الکتریکی سالم که ممکن است نیاز به پیس‌میکر ایجاد کند
لخته شدن خون و خطر سکته مغزی در موارد نادر
۵. دوران نقاهت و مراقبت‌های بعد از ابلیشن
بیشتر بیماران چند ساعت پس از ابلیشن مرخص می‌شوند اما ممکن است نیاز به یک روز بستری داشته باشند. توصیه‌های مهم پس از ابلیشن عبارت‌اند از:
استراحت کافی: از انجام فعالیت‌های سنگین برای چند روز خودداری کنید.
مصرف داروهای تجویز شده: پزشک ممکن است داروهای رقیق‌کننده خون یا ضد آریتمی را برای مدتی تجویز کند.
پیگیری پزشکی: برخی بیماران نیاز به تست‌های بعدی مانند ECG برای بررسی نتیجه درمان دارند.
هیدراتاسیون مناسب: مصرف مایعات کافی به دفع ماده حاجب و جلوگیری از عوارض کلیوی کمک می‌کند.
۶. میزان موفقیت و مواردی که ممکن است نیاز به تکرار باشد
میزان موفقیت ابلیشن به نوع آریتمی و شرایط بیمار بستگی دارد:
- برای تاکی‌کاردی فوق‌بطنی (SVT) و سندرم WPW: موفقیت حدود ۹۵-۹۹٪
- برای فیبریلاسیون دهلیزی: میزان موفقیت اولیه ۷۰-۸۵٪ که ممکن است به ابلیشن مجدد نیاز باشد.
- برای تاکی‌کاردی بطنی: میزان موفقیت متغیر و بسته به علت زمینه‌ای است.
نتیجه‌گیری
ابلیشن قلبی یک روش کم‌تهاجمی و موثر برای درمان انواع آریتمی‌ها است که با استفاده از تکنیک‌هایی مانند فرکانس رادیویی (RFA) یا انجماد (کرایوابلیشن) مسیرهای الکتریکی غیرطبیعی را از بین می‌برد. این روش در بسیاری از بیماران باعث بهبود کیفیت زندگی شده و خطرات ناشی از آریتمی را کاهش می‌دهد. با این حال، انتخاب روش مناسب نیازمند بررسی دقیق توسط متخصص قلب و الکتروفیزیولوژیست است.
لینک های کاربردی:
متخصص واریس اصفهان _ متخصص قلب اصفهان / تماس با دکتر مهرداد طاهریون
دکتر مهرداد طاهریون متخصص قلب اصفهان در کلینیک 24
متخصص قلب اصفهان در دکتراف _ درمان واریس اصفهان در دکتراف
درمان واریس اصفهان در کلینیک 24 _ بهترین متخصص واریس اصفهان در کلینیک 24 _ بهترین متخصص قلب اصفهان در کلینیک 24
کانال آپارات دکتر مهرداد طاهریون را دنبال کنید
اینستاگرام دکتر مهرداد طاهریون (بهترین متخصص واریس اصفهان – متخصص قلب اصفهان) را دنبال کنید.