حمله قلبی و نوار قلب

تغییرات در امواج ST، T و امواج Q

مقدمه

حمله قلبی (انفارکتوس میوکاردی) زمانی رخ می‌دهد که جریان خون به قسمتی از عضله قلب قطع یا به شدت محدود شود، که منجر به آسیب و مرگ بافتی در آن ناحیه می‌گردد. این وضعیت تهدیدکننده حیات نیاز به تشخیص سریع و درمان فوری دارد. یکی از مهم‌ترین ابزارهای تشخیص حمله قلبی، نوار قلب (ECG یا EKG) است. نوار قلب می‌تواند نشان‌دهنده تغییرات الکتریکی در قلب باشد که با حمله قلبی ارتباط دارد، از جمله تغییرات در امواج ST و T و بروز امواج Q. در این مقاله از سایت دکتر مهرداد طاهریون (متخصص واریس اصفهان _ متخصص قلب اصفهان)، به بررسی حمله قلبی و نوار قلب می پردازیم.

فیزیولوژی قلب و نوار قلب

نوار قلب یک تست غیرتهاجمی است که فعالیت الکتریکی قلب را ثبت می‌کند. قلب انسان از چهار حفره تشکیل شده است: دو دهلیز و دو بطین. وقتی سیگنال الکتریکی از گره سینوسی به سمت سایر نواحی قلب حرکت می‌کند، موجب انقباض عضلات قلب می‌شود و خون را به قسمت‌های مختلف بدن پمپ می‌کند.

نوار قلب از پنج امواج اصلی تشکیل می‌شود که به ترتیب به نام‌های P، QRS، T، U و ST شناخته می‌شوند. این امواج نمایانگر فعالیت‌های الکتریکی در قلب هستند:

P wave: نشان‌دهنده تحریک الکتریکی دهلیزها است.

QRS complex: نمایانگر تحریک الکتریکی بطن‌ها است.

T wave: نشان‌دهنده بازیابی الکتریکی پس از انقباض است.

در شرایط عادی، این امواج به طور مشخص و به ترتیب در نوار قلب ظاهر می‌شوند. اما در صورت بروز حمله قلبی، این امواج دچار تغییرات می‌شوند.

تغییرات در نوار قلب در حمله قلبی

1. تغییرات در امواج ST

یکی از علائم بارز حمله قلبی، تغییرات در امواج ST است که به صورت بالا یا پایین رفتن غیرعادی آن در نوار قلب مشاهده می‌شود. این تغییرات به دلیل آسیب به عضله قلب و اختلال در جریان خون در آن ناحیه است.

بالا رفتن امواج ST (ST Elevation): این حالت معمولاً نشان‌دهنده یک حمله قلبی نوع ST-elevation myocardial infarction (STEMI) است. در این نوع حمله قلبی، انسداد کامل یک عروق کرونری باعث قطع جریان خون به بخشی از عضله قلب می‌شود. بالا رفتن امواج ST نشان‌دهنده این است که قسمتی از عضله قلب هنوز به درستی کار نمی‌کند و ممکن است در معرض آسیب جدی باشد.

پایین رفتن امواج ST (ST Depression): پایین رفتن امواج ST معمولاً در حملات قلبی با شدت کمتر، مانند Non-ST elevation myocardial infarction (NSTEMI) یا آنژین ناپایدار مشاهده می‌شود. این تغییرات نشان‌دهنده کاهش موقتی جریان خون به عضله قلب است که می‌تواند به آسیب‌های قلبی محدودتر و زودتر بهبودیافته منجر شود.

2. تغییرات در امواج T

امواج T در نوار قلب نمایانگر بازیابی الکتریکی پس از انقباض قلب هستند. در حمله قلبی، امواج T ممکن است به صورت منفی و مسطح ظاهر شوند، که نشان‌دهنده اختلالات در فرآیند بازیابی الکتریکی در عضله قلب است. تغییرات در این امواج می‌تواند به دلیل آسیب به عضله قلب و نواحی اطراف آن باشد.

امواج T منفی: ممکن است به دلیل کاهش جریان خون به عضله قلب و اختلال در فعالیت الکتریکی آن رخ دهند.

امواج T مسطح: نشان‌دهنده تغییرات متابولیکی و اختلالات در عملکرد عضله قلب است.

3. امواج Q

یکی از تغییرات مشخص در نوار قلب پس از حمله قلبی، ظهور امواج Q است. در شرایط عادی، امواج Q کوچک و کم‌عمق هستند، اما در حملات قلبی، به ویژه در حملات قلبی گسترده، امواج Q می‌توانند بزرگتر شده و عمیق‌تر شوند. این امواج نشان‌دهنده آسیب دائمی به عضله قلب هستند.

امواج Q بزرگ: ظهور امواج Q بزرگ و عمیق می‌تواند نشان‌دهنده آسیب شدید به عضله قلب باشد که به دلیل مرگ بافتی ناشی از قطع جریان خون است.

نقش نوار قلب در تشخیص حمله قلبی

نوار قلب ابزار مهمی برای تشخیص حمله قلبی است، زیرا این دستگاه قادر است تغییرات الکتریکی ناشی از آسیب به عضله قلب را ثبت کند. در صورت مشاهده تغییرات در امواج ST، T و Q، پزشک می‌تواند تشخیص دقیقی از نوع حمله قلبی (STEMI یا NSTEMI) ارائه دهد و بر اساس آن درمان مناسب را آغاز کند.

در موارد STEMI که بالارفتن امواج ST مشاهده می‌شود، درمان سریع و معمولاً استفاده از داروهای ضد لخته مانند ترومبولیتیک‌ها یا آنژیوپلاستی ضروری است.

در NSTEMI که پایین رفتن امواج ST یا تغییرات امواج T مشاهده می‌شود، درمان ممکن است شامل داروهای رقیق‌کننده خون و مدیریت ریسک‌های قلبی باشد.

جمع‌بندی

نوار قلب یکی از ابزارهای اصلی در تشخیص حمله قلبی است و تغییرات در امواج ST، T و Q می‌تواند نشان‌دهنده وقوع حمله قلبی و نوع آن باشد. شناسایی سریع این تغییرات می‌تواند به درمان سریعتر و بهبود وضعیت بیمار کمک کند. به‌ویژه در موارد STEMI که بالارفتن امواج ST دیده می‌شود، تشخیص و درمان فوری می‌تواند به حفظ عضله قلب و کاهش عوارض بعدی حمله قلبی کمک کند.

لینک های کاربردی:

متخصص واریس اصفهان _ متخصص قلب اصفهان / تماس با دکتر مهرداد طاهریون

دکتر مهرداد طاهریون متخصص قلب اصفهان در کلینیک 24
متخصص قلب اصفهان در دکتراف _ درمان واریس اصفهان در دکتراف
درمان واریس اصفهان در کلینیک 24 _ بهترین متخصص واریس اصفهان در کلینیک 24 _ بهترین متخصص قلب اصفهان در کلینیک 24

کانال آپارات دکتر مهرداد طاهریون را دنبال کنید

اینستاگرام دکتر مهرداد طاهریون (بهترین متخصص واریس اصفهان – متخصص قلب اصفهان) را دنبال کنید.