در این مقاله از دکتر مهرداد طاهریون متخصص قلب و عروق و فلوشیپ آنژیوپلاستی و اینترونشن اصفهان می خواهیم مطلبی راجع به فیبریلاسیون دهلیزی برای شما عزیزان به اشتراک بگذاریم.
فیبریلاسیون دهلیزی
فیبریلاسیون دهلیزی چیست؟ آیا فیبریلاسیون دهلیزی کشنده و مرگ بار است؟ علائم این بیماری کدام اند؟ آیا راه درمانی برای این ضربان سریع و نا مرتب وجود دارد؟ برای رسیدن به پاسخ این سوالات و جهت افزایش اطلاعاتتان ما را تا پایان این مطلب همراهی کنید.
* فیبریلاسیون دهلیزی: در واقع ضربان قلب سریع و نامرتبی است که ریسک سکته کردن، مشکلات مرتبط با قلب، نارسایی قلبی را در افراد افزایش می دهد.
در فیبریلاسیون دهلیزی دو اتاقک بالایی قلب به شکلی نامتقارن و بدون ترتیب و ریتم خاصی ضربان دارند و هماهنگی بین دو اتاقک بالا با دو اتاقک پایین قلب با اخلال مواجه است. از جمله علائم و نشانه های فیبریلاسیون دهلیزی می توان به تپش قلب، تنگی نفس و احساس ضعف اشاره کرد.
دوره هایی کوتاه و بلند از مشکل فیبریلاسیون دهلیزی ممکن است پدیدار شده و از بین برود و یا حتی ممکن است که مشکل فیبریلاسیون دهلیزی شما ناگهان ظاهر شود و از بین نرود که در این شرایط نیاز به اقدامات پزشکی و درمانی خواهد بود. با این که فیبریلاسیون دهلیزی به تنهایی یک مشکل مرگ بار و خطرناک نیست، اما یک بیماری با شرایط خاص است که گاهی اوقات به درمان اورژانسی و خیلی سریع نیاز دارد. این مشکل قلبی می تواند منجر به بروز مشکلات و عوارض جانبی دیگری در بدن بیمار شود. فیبریلاسیون دهلیزی ممکن است منجر به شکل گیری لخته های خون در قلب شود و همین لخته های خونی همراه با جریان خون وارد ارگان های دیگر بدن شوند. در نتیجه خطر مسدود شدن گردش خون در نواحی مختلف بدن ( بیماری ایسکمی) فرد را تهدید خواهد کرد.
از جمله درمان های موجود و پیش رو برای مشکل فیبریلاسیون دهلیزی می توان به داروهای خاص و همچنین دیگر اقدامات درمانی جهت تغییر سیستم الکتریکی قلب اشاره داشت.
علائم و نشانه های فیبریلاسیون دهلیزی کدام است؟
برخی افراد که به این مشکل قلبی مبتلا هستند هیچ علائم خاصی را تجربه نمی کنند و حتی خبری از آن ندارند. در نهایت ممکن است مشکل فیبریلاسیون دهلیزی آنها در آزمایش های پزشکی مختلف برای پزشکان معالج مشخص شود. اما با این حال ممکن است برخی افراد مبتلا به این مشکل قلبی علائم و نشانه های خاصی را تجربه کنند. از جمله این علائم می توان به موارد زیر اشاره کرد:
» تپش قلب ، که در واقع همان ضربان قلب تند، نا آرام و نامرتب است.
» احساس ضعف بدنی
» توانایی کم و ضعیف شده برای نرمش و ورزش
» خستگی
» حس سبک بودن سر
» سرگیجه
» گیجی و منگی
» تنگی نفس
» درد قفسه سینه
چرا فیبریلاسیون دهلیزی ایجاد می شود؟
مشکل فیبریلاسیون در افراد نامرتب و بدون الگو است که در آن ریتم قلب تند و شدید می شود و زمانی این اتفاق رخ می دهد که دو اتاقک بالایی قلب (آتریا) سیگنال های نامنظم و غیر نرمال الکتریکی را تجربه کنند.
قلب شما از چهار بطن یا اتاقک تشکیل می شود؛ دو اتاقک در بالا با نام آتریا (Atria) و دو اتاقک پایینی (بطن های پایینی). در اتاقک بالا سمت راست قلب (آتریوم راست قلب) گروهی از سلول های خاص با نام سینوس نود (sinus node) وجود دارند. این سلول ها در واقع ضربان ساز های طبیعی قلب شما هستند. سلول های مذکور ریتم هایی را تولید می کنند که معمولا شروع کننده ضربان قلب هستند.
معمولا این ریتم و ضربان ابتدا در بخش آتریا ( دو اتاقک بالای قلب) وارد می شود و سپس از طریق یک لینک ارتباطی بین اتاقک های بالا و پایین قلب با نام آتریوونتریکیولر (AV) به بخش پایینی می رود. وقتی این سیگنال از طریق سلول های سینوس نود از طریق آتریا جابجا می شود، بین آن ها فشردگی به وجود می آید تا خون را به سمت بطن های پایینی خود پمپاژ کنند. زمانی که سیگنال مربوطه از طریق کانال AV به سمت بطن های پایینی جابجا می شود، به بطن های قلب فرمان منقبض شدن را خواهد داد تا خون را به بیرون از خود پمپاژ کنند.
فیبریلاسیون دهلیزی چگونه درمان می شود؟
در مشکل فیبریلاسیون دهلیزی، اتاقک های بالایی قلب شما یا همان آتریا سیگنال های الکتریکی غیر مرتبی را تجربه می کنند. در نتیجه ارتعاش خواهند داشت. راه ارتباطی الکتریکی بین آتریا و بطن های پایینی یا همان AV ضربان های زیادی را به سمت خود تجربه می کند که باید به سمت بطن های پایینی منتقل کند.
بطن های چپ و راست قلب نیز ضربانی تند خواهند داد اما شدت ضربان آن ها به اندازه ناحیه آتریا در قلب نیست چرا که تمامی سیگنال های ریتمی از طریق AV به آن ها منتقل نمی شوند. دلیل آن نیز این است که کانال ارتباطی AV همچون یک خیابان با باند های محدود است و تنها تعداد محدودی از وسایل نقلیه می توانند در هر لحظه از آن عبور کنند.
نتیجه و ماحصل تمامی این اتفاقات ضربان قلب سریع و نامنظم در بدن بیمار خواهد بود. ضربان قلب در فیبریلاسیون دهلیزی ممکن است بین 100 تا 175 متغیر باشد. این در حالی است که محدوده نرمال و استاندارد برای ضربان قلب بین 60 تا 100 در هر دقیقه است.
لرزش دهلیزی و فیبریلاسیون دهلیز
فیبریلاسیون دهلیز مشابه با لرزش دهلیز است، اما ریتم موجود در ناحیه دهلیز قلب مرتب تر است و آن نا به سامانی و هرج و مرج مربوطه را ندارند. این در حالی است که الگوهای ضربان قلب در خود فیبریلاسیون دهلیز معمولا غیر نرمال هستند. گاهی اوقات ممکن است شما در ابتدا مشکل ارزش دهلیزی داشته باشید که پس از گذر زمان تبدیل به فیبریلاسیون آتریال شود و یا بر عکس.
فاکتور های ریسکی و همچنین علل و علائم مربوط به لرزش دهلیز در افراد مشابه با فیبریلاسیون دهلیز هستند. به عنوان مثال سکته های قلبی نیز از جمله عوامل نگرانی در افرادی هستند که مشکل لرزش دهلیزی را تجربه می کنند. همچون بیماری فیبریلاسیون، لرزش دهلیز نیز معمولا در صورتی که به درستی تحت درمان قرار گیرد مرگ بار و خطرناک نیست.
عوارض جانبی این ضربان نامنظم
گاهی اوقات این بیماری می تواند منجر به بروز شرایط ناخواسته و عوارض متعددی شود. از جمله این عوارض جانبی و مشکلات می توان به موارد زیر اشاره داشت:
» سکته قلبی: در فیبریلاسیون دهلیز ریتم ناهنجار و نا مرتب می تواند منجر به جمع شدن خون در دهلیز قلب شده و منجر به تشکیل لخته های خونی شود. اگر یک لخته خونی به وجود آید، احتمال جدا شدن آن از ناحیه قلب و رفتن آن به سمت مغز وجود دارد. این لخته خونی می تواند جریان خون را در آن ناحیه مسدود کرده و در نهایت منجر به بروز سکته شود.
ریسک بروز سکته در بیماری فیبریلاسیون به سن شما بستگی دارد (هر چه سن شما بالاتر باشد ریسک به وجود آمدن آن نیز بیشتر می شود). همچنین داشتن مشکلات دیگری نظیر فشار خون بالا، دیابت و سابقه نا رسایی قلبی و سکته های قلبی مواردی هستند که ریسک بروز آن را افزایش می دهند.
» نارسایی قلبی: فیبریلاسیون دهلیزی در قلب، به خصوص در حالتی که مدیریت و درمان نشود، ممکن است منجر به ضعیف شدن قلب بیمار و در نهایت نا رسایی این ارگان مهم بدن شود. در این شرایط قلب بیمار توانایی گردش خون کافی و مورد نیاز بدن شما را نخواهد داشت.
کلام آخر…
در این مقاله سعی کردیم مطالب مفیدی را به شما عزیزان ارائه بدهیم. شما را با فیبریلاسیون دهلیز آشنا کردیم و از علائم و راه های درمانی آن با شما صحبت کردیم پیشنهاد ما به شما عزیزان دکتر مهرداد طاهریون می باشد. امیدوارم که از خواندن این مطلب لذت کافی رو برده باشید و به پاسخ سوالات خود رسیده باشید.
دکتر مهرداد طاهریون متخصص قلب و عروق و فلوشیپ آنژیوپلاستی و اینترونشن اصفهان
جهت دریافت اطلاعات بیشتر به بخش تماس با دکتر مراجعه فرمایید.