بررسی دلایل احساس سنگینی پا
اگر اهل ورزش‌کردن باشید، کاملا طبیعی است که بعد از هر جلسه ورزشی در پاها احساس سنگینی و خستگی کنید؛ به‌ویژه ورزش‌هایی مثل دوچرخه‌سواری یا دویدن که فشار بیشتری را متوجه پاها می‌کنند. منتها اگر ورزش نمی‌کنید و احساس سنگینی و خستگی و خشکی در پاهایتان دارید، احتمالا علت دیگری در میان است. ناراحتی یا عارضه‌ای رگ‌های پاها را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد و سبب شکل‌گیری چنین مشکلاتی می‌شود. قصد داریم تا در ادامه این مطلب از سایت دکتر مهرداد طاهریون متخصص درمان واریس اصفهان به بررسی دلایل احساس سنگینی پا بپردازیم.
علت سنگینی پاها در درجه اول گردش نامناسب خون میان پاها و قلب است. پاها توان برگرداندن خونی را که از قلب پمپاژ می‌شود از دست می‌دهند و به‌مرور، احساس خستگی و سنگینی در پاها پدید می‌آید. ضعف عضله‌های پا عامل دیگری است که گردش خون میان قلب و پاها را دچار خلل می‌کند. منتها چرا این اتفاق‌ها می‌افتد و چه ناراحتی‌هایی گردش خون در بدن را از حالت طبیعی خارج می‌کنند؟ چه عواملی عضله‌های پا را ضعیف می‌کنند؟
رگ‌های واریسی/ واریس پا
رگ‌های واریسی آنهایی‌اند که بزرگ‌ترند و بیشتر به چشم می‌آیند. هرچه وضعیت گردش خون در بدن بدتر شود، احتمال جمع‌شدن خون در قسمتی از رگ‌های پا بیشتر می‌شود. جاذبه و کاهش قابلیت ارتجاعی رگ‌ها دو عامل دیگر در تشدید رگ‌های واریسی‌اند. از دیگر علت‌های واریس پا می‌توان موارد زیر را برشمرد:
- افزایش سن؛
- چاقی و اضافه‌وزن؛
- نداشتن فعالیت منظم ورزشی؛
- سرپاایستادن یا نشستن بدون حرکت برای مدت طولانی؛
- ترشح غیرطبیعی هورمون‌ها در بدن در دوره‌ای خاص (مثلا در دوره بارداری).
مطلب پیشنهادی : عوامل ، علائم و روش های درمان زخم واریس
واریس پا به‌سادگی به علت سنگینی پاها تبدیل می‌شود و باید برای درمان آن اقدام کرد. اگر این کار انجام نشود، پیدایش لخته‌های خونی و بروز خطرات جدی‌تر محتمل خواهد بود.
نارسایی مزمن وریدی، علت سنگینی پاها
نارسایی مزمن وریدی (Chronic Venous Insufficiency/ CVI) عارضه‌ای است که در کنار پیامدهای دیگری که دارد سبب تضعیف رگ‌های پاها نیز می‌شود. در ابتدای مطلب اشاره شد که جریان نامناسب خون مهم‌ترین علت سنگینی پاهاست. نتیجۀ مستقیم ضعیف‌شدن رگ‌های پاها مختل‌شدن جریان خون است.
چند عامل خطرساز وجود دارند که احتمال ابتلا به نارسایی مزمن وریدی را افزایش می‌دهد:
- بارداری؛
- اضافه‌وزن؛
- افزایش سن؛
- تغذیه نامناسب؛
- نشستن طولانی‌مدت.
بیماری شریان محیطی
بیماری شریان محیطی (Peripheral Arterial Disease/ PAD) عارضه قلبی ـ عروقی دیگری است که مثل مورد قبل، با مختل‌کردن جریان خون، ممکن است علت سنگینی پاها باشد. نتیجه مستقیم این بیماری، که بیشتر رگ‌های پاها را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد، تجمیع بافت‌های چربی در فضای داخلی رگ‌هاست. این مسئله حرکت و جریان‌یافتن خون در رگ‌ها را دچار مشکل می‌کند. وقتی این اتفاق بیفتد، داشتن احساس خستگی و گرفتگی و سنگینی در پاها محتمل می‌شود.
فشار خون بالا، کلسترول، مصرف دخانیات و دیابت از جمله عوامل خطرسازی‌اند که احتمال ابتلا به بیماری شریانی محیطی را افزایش می‌دهند.
فعالیت ورزشی سنگین، شدید و بیش‌ازحد
گاهی ورزشکاران حرفه‌ای بنا به دلایلی مجبور می‌شوند شدیدتر و جدی‌تر ورزش کنند. در چنین شرایطی، عضله‌های بدن (در رأسشان عضله‌های پاها) به‌حدی خسته می‌شوند که تا زمان فعالیت بعدی فرصتی برای ترمیم خود پیدا نمی‌کنند. نتیجه چنین کاری ممکن است احساس خستگی و سنگینی پاها باشد.
تنگی کانال نخاعی
تنگی کانال نخاعی (Lumbar Spinal Stenosis) عارضه دیگری است که ممکن است علت سنگینی پاها باشد. در پی ابتلا به این عارضه، کمر و نخاع تحت‌تأثیر قرار می‌گیرند (بیشتر قسمت پایینی کمر) و احساس درد و گرفتگی در این نقاط محتمل می‌شود؛ اما به‌مرور درد و ناراحتی به پاها نیز راه خواهد یافت.
چند عامل خطرساز هستند که احتمال ابتلا به تنگی کانال نخاعی را بیشتر می‌کنند:
- افزایش سن؛
- چاقی و اضافه‌وزن؛
- سیگارکشیدن (ترکیبات موجود در دود سیگار باعث تنگی رگ‌ها می‌شوند).
چاقی و اضافه‌وزن
اضافه‌وزن می‌تواند راه را برای بروز اختلال‌ها و عارضه‌های دیگر هموار کند؛ اما به‌خودی‌خود نیز می‌تواند علت سنگینی پاها شود. وزن اضافه‌ای که روی پاها می‌افتد به‌مرور زمان رگ‌ها و عضله‌های پا را از حالت طبیعی خارج می‌کند. این مسئله راه را برای خستگی و سنگینی پاها هموار می‌کند.
چاقی و اضافه‌وزن به‌ویژه برای کسانی دردسرساز خواهد شد که بنا به ضرورت‌های کاری و شخصی مجبورند بخش اعظم روز را بنشینند یا سرپا بایستند.
بارداری، علت سنگینی پاها
زنان در این دوران بار اضافه‌ای را حمل می‌کنند که بیشترین فشار را متوجه پاهایشان می‌کند. تغییرات هورمونی در دوران بارداری نیز ممکن است علت سنگینی پاها شود. تغییرات این دوران به‌مرور قابلیت ارتجاعی رگ‌ها را کمتر می‌کنند. سنگینی و خستگی پاها بر اثر بارداری پس از گذشت این دوران به‌خودی‌خود برطرف خواهد شد.
زنان بارداری که در گروه‌های زیر جای می‌گیرند باید بیشتر از دیگران مراقب باشند:
- آنهایی که اضافه‌وزن دارند؛
- آنهایی که بخش زیادی روز را نشسته سرمی‌کنند؛
- کسانی که در دوره بارداری مجبورند بی‌وقفه کار کنند؛
- کسانی که در خانواده سابقه ابتلا به بیماری‌های وریدی دارند.
صفحه اینستاگرام دکتر مهرداد طاهریون
عصبی‌بودن و سندروم پای بی‌قرار
سندرم پای بی‌قرار نیز ممکن است علت سنگینی پاها باشد. البته رهایی از آن نسبتا ساده است. کافی است پایتان را کمی تکان دهید تا به حالت عادی برگردد. البته در بلندمدت باید به فکر راه‌های دیگری برای چاره و درمان این سندروم بود.
کسانی که سندروم پای بی‌قرار دارند، وقتی در پاها احساس خستگی و سنگینی کنند، باید پایشان را تکان دهند تا به حالت طبیعی برگردد. به همین خاطر است که به این سندروم سندروم پای بی‌قرار می‌گویند.
عوامل خطرساز در سنگینی پاها
عواملی که احتمال سنگینی پاها را افزایش می‌دهند:
- افزایش سن؛
- مسائل ژنتیکی؛
- پوشش تنگ و چسبان؛
- نداشتن فعالیت ورزشی؛
- ایستادن یا نشستن طولانی‌مدت؛
- جنسیت (زنان بیشتر از مردان در معرض این خطرند)؛
- پوشیدن کفش نامناسب (کفش با پاشنه خیلی بلند یا کفش با کف صاف).