بررسی علل و علائم ایجاد ورم پا در سالمندان
ورم پا در سالمندان می‌تواند دلایل بی‌شماری داشته باشد که از خفیف تا جدی متغیر است. ورم پا، می‌تواند به دلیل ایستادن یا نشستن‌های طولانی مدت، فعال نبودن یا داشتن اضافه وزن و یا به دلیل یک اختلال التهابی مانند آرتریت روماتوئید باشد. همچنین ممکن است نشانه گردش خون یا مشکلات قلبی در برخی از سالمندان باشد. در این مطلب از سایت دکتر مهرداد طاهریون بهترین متخصص واریس اصفهان به بررسی علل و علائم ایجاد ورم پا در سالمندان خواهیم پرداخت.
ورم پا یک بیماری است که در آن پاهای بیمار به علت تجمع مایعات در بافت های قوزک و مچ پا ورم کرده و یا به اصطلاح باد می کند. این تجمع مایعات معمولاً ناشی از نشت مایعات از رگ ها و مویرگ های پای بیمار می باشد. نشتی رگ ها باعث می شود تا کلیه ها برای جبران مایعات از دست رفته در جریان خون مقادیر بیشتری از سدیم و آب را نگه دارد.
سالمندان مبتلا به ورم پا عموماً در پاهای خود احساس سنگینی و خستگی می کنند (مخصوصاً در زمان تکان دادن پاها). علاوه بر این، مچ و قوزک پا -و حتی کل پا- ظاهری غیر طبیعی پیدا می کند. ورم پا در سالمندان با توجه به دلیل زمینه ای آن، ممکن است در یک یا هر دو پا رخ در دهد. ورم پا در سالمندان در صورت عدم رسیدگی و درمان به موقع می تواند باعث شکل گیری تغییرات جدی در سیستم گردش خون بیمار شده و نهایتاً منجر به زخم های ماندگار پوستی شود.
مطلب پیشنهادی : راهکارهای درمانی سریع و قطعی برای واریس
علل بروز ورم پا در سالمندان
وقتی نگاهی به علت تورم مچ پا و پا در افراد میانسال می‌اندازید، می‌توانید دلایل زیادی پیدا کنید. ورم پا در سالمندان می‌تواند در نتیجه موارد زیر رخ دهد:
- لخته شدن خون
- عدم تحرک بدنی (یعنی نشستن یا ماندن بیش از حد در یک وضعیت)
- گرما و سوختگی
- عمل جراحی
- استعداد ژنتیکی
- ارتفاعات زیاد
- غذاهای ناسالم (یعنی مصرف بیش از حد نمک)
- بیماری‌های قلبی، کبدی و کلیوی
ورم پا در سالمندان همچنین می‌تواند نشانه ای از بیماری‌های زمینه ای باشد. این بیماری ها شامل:
- تومورها
- یائسگی
- آلبومین کم (پروتئینی در خون که بر عملکرد مویرگ‌ها تأثیر می‌گذارد)
- سیستم لنفاوی ناکافی
- ضعف یا آسیب به رگ‌های پا
- سیروز
- نارسایی احتقانی قلب
داروهای زیر همچنین می‌توانند در سالمندان باعث تورم مچ پا و پا شود:
- مسدود کننده های کانال کلسیم
- استروژن‌ها
- داروی دیابت، تیازولیدیندیونس نامیده می شود
- استروئیدها
- داروهای ضد انعقادی غیراستروئیدی
- NSAID ها (ایبوپروفن، آسپرین، ناپروکسن و غیره)
- داروهای فشار خون بالا
- نسخه‌هایی برای آلزایمر و پارکینسون، به ترتیب شامل ممانتین و پرامیپکسول
علائم
ورم پا در سالمندان فقط شامل پاهای متورم در افراد مسن نیست. آن‌ها همچنین شامل:
- درد پاها
- تورم پا می‌تواند باعث بزرگ‌تر نشان داده شدن پای شما شود
- احساس سنگینی در پاها
- پوست پف کرده
- پوست پاهای کشیده، براق یا بی رنگ
- ادم حفره ای، یا وقتی پوست پس از چند ثانیه فشار دادن، گودی خود را حفظ کند
- افزایش اندازه شکم و تغییرات وزن
- مفاصل سفت در پاها
عوارض
وقتی حرف از ادم می شود، تورم پاها در افراد مسن تنها نگرانی نیست. همچنین می‌تواند به تعدادی از عوارض منجر شود، از جمله:
- تورم و سفتی دردناک
- مشکل در راه رفتن
- خارش و ناراحتی پوست
- کاهش گردش خون
- کاهش کشش عروق، مفاصل، عضلات و رگ‌ها
- افزایش خطر عفونت در ناحیه متورم
- ایجاد زخم بین لایه‌های بافتی
- افزایش خطر ابتلا به زخمهای پوستی
عوارض اِدم (edema) یا آب‌آوردن پاها در سالمندان
- ممکن است سنگین‌شدن و ورم پا به حدی باشد که سالمندان را در راه‌رفتن دچار مشکل کند.
- ممکن است خارش شدید ناشی از ورم، زخم و خراشیدگی ایجاد کند.
- احتمال دارد در ناحیهٔ متورم (سلولیت) عفونت ایجاد شود. در این حالت ممکن است نیاز باشد بیمار در بیمارستان بستری شود.
- ممکن است خطر ابتلا به زخمهای پوستی افزایش یابد.
- ممکن است پوست ترک بخورد و مایع میان‌بافتی به‌صورت ترشح از آن بیرون آید.
درمان ورم پا در سالمندان
برای دستیابی به درمان صحیح، تشخیص اولیه بسیار حیاتی است. افراد مسن اگر به بیماری‌های زمینه‌ای مانند کم‌کاری تیروئید، بیماری قلبی، کبدی یا کلیوی مبتلا باشند، درمان آن‌ها، ورم‌های ایجادشده را نیز محو می‌کند.
پزشک معالج باید داروهای مصرفی بیمار را به‌دقت بررسی کرده و در صورت نیاز، آن‌ها را تغییر دهد یا تنظیم کند. گاهی ممکن است به تشخیص پزشک، داروهای جدیدی مانند داروهای ادرارآور نیز تجویز شوند. برای کمک به روند بهبود بیمار، در منزل و با نظارت خانوادۀ سالمند باید کارهایی انجام شود. این کارها که آن‌ها را «درمان خانگی ورم پا» می‌نامیم، به‌قدری مهم است که اجرای صحیح آن‌ها در کنار دستورات پزشکی گامی مؤثر در روند درمان به شمار می‌آید.
صفحه اینستاگرام دکتر مهرداد طاهریون
رژیم غذایی سالمندان دارای ورم پا
رژیم غذایی با نمک کم
غذا های سرشار از ویتامین، مواد معدنی و آنتی اکسیدان (مثل سبزیجات، کدو، آناناس، انگور، سیر، پیاز و…) را به رژیم غذایی خود اضافه کنید. همچنین بهتر است به جای نمک از طعم دهنده های بدون سدیم مثل لیمو ترش یا سبزیجات تازه برای مزه دار کردن غذا استفاده شود.
قرار دادن مچ پا در ارتفاع بالاتر از سطح بدن
برای پیشگیری از تجمع بیشتر مایعات و افزایش التهاب، در زمان خواب و در طول روز پاها (و در صورت نیاز، دست ها) را در ارتفاع بالاتر از سطح بدن قرار دهید.
تحرک
داشتن فعالیت و تحرک روزانۀ مکرر بسیار مهم است. البته پیش از شروع هرگونه فعالیت ورزشی، سالمند یا خانوادۀ او حتماً باید با پزشک معالج مشورت کنند. همچنین سالمند باید از نشستن طولانی‌مدت به‌شدت بپرهیزد.
جوراب واریس
پوشیدن جوراب طبی مناسب نیز از راهکارهای بسیار ساده است که سالمندان باید با تجویز پزشک از آن استفاده کنند.
ای تأمین آب کافی بدن، لازم است افراد همیشه و به مقدار کافی آب بنوشند. اما اگر فردی به ورم مبتلاست، مصرف آب زیاد، شدت بیماری را افزایش می‌دهد. افراد مبتلا به ورم، برای مصرف مایعات باید از پزشک معالج کمک بگیرند.
ماساژدرمانی
ماساژ ملایمی که از انگشتان شروع شده و رو به بالا و به‌سمت ساق و ران ادامه یابد، باعث کاهش ورم می‌گردد. پیش از شروع ماساژدرمانی، حتماً باید با پزشک مشورت شود.
مطالعه بیشتر :
آیا امکان پیشگیری از بروز واریس پا وجود دارد؟
هدف از تمرینات برای درمان واریس چیست؟
پاسخ به پرسش های متداول در مورد بیماری واریس