بررسی راه‌های تشخیص و درمان انواع آریتمی قلبی
آریتمی قلبی یا اختلال در ریتم قلب معمولا در اثر عملکرد نامناسب پیام های الکتریکی هماهنگ کننده ضربان قلب به وجود می آید و منجر به افزایش یا کاهش ضربان و یا نامنظم شدن آن می شود. در ادامه مطلب امروز سایت دکتر مهرداد طاهریون متخصص واریس اصفهان به بررسی راه‌های تشخیص و درمان انواع آریتمی قلبی خواهیم پرداخت. آریتمی قلبی ممکن است به صورت بال بال زدن یا تپش قلب توصیف شوند که گاهی نیز بی خطر هستند.
با این حال برخی از آریتمی‌ها ممکن است با علائم و نشانه‌های آزار دهنده و در برخی مواقع کشنده همراه باشند. بسیاری از تپش‌های قلب بی‌ضرر هستند با این حال، اگر ضربان قلب به طور خاص غیر طبیعی باشند و همراه با بیماری‌های قلبی باشد ممکن است خطر جدی برای سلامتی فرد باشد. البته زیاد نگران ضربان نا منظم قلب خود نباشید، شما با درمان تپش قلب یا آریتمی قلبی اغلب می‌توانید ضربان قلب سریع، آهسته یا نامنظم قلب را کنترل یا حذف کنید.
علاوه بر این، چون آریتمی های قلبی ناراحت کننده اغلب بدتر می‌شوند و ناشی از بیماری‌های مرتبط است، شما می‌توانید با اتخاذ شیوه زندگی سالم قلبی، خطر ابتلا به آریتمی را کاهش دهید و راه مناسبی را برای درمان تپش قلب انتخاب کنید.
میزان ضربان طبیعی قلب
ریتم قلب به طور معمول توسط یک ضربان ساز طبیعی (گره سینوس) واقع در دهلیز راست کنترل می‌شود. گره سینوسی باعث ایجاد امواج الکتریکی می‌شود که ضربان قلب را تنظیم می‌کند. در یک قلب سالم، فرآیند انتقال امواج الکتریکی قلب به آرامی انجام می‌شود و در نتیجه ضربان قلب آرام آرام به میزان 60 تا 100 ضربه در دقیقه می‌رسد.
مطلب پیشنهادی : دلایل و علائم بروز انواع آریتمی قلبی
انواع مختلف آریتمی قلبی
پزشکان آریتمی قلبی را نه تنها بر اساس محل آن ها بلکه بر اساس تغییری که در ضربان قلبی ایجاد می کنند نیز طبقه بندی می کنند. انواع آریتمی ها به شرح زیر هستند:
تاکیکاردی
که به معنی ضربان قلب بیش از ۱۰۰ بار در دقیقه می باشد.
برادیکاردی
که به معنی ضربان قلب کمتر از ۶۰ بار در دقیقه می باشد. توجه کنید که تمام تاکیکاردی ها یا برادیکاردی ها به معنی وجود بیماری قلبی نیستند. به عنوان مثال در هنگام ورزش ضربان قلب افزایش پیدا می کند تا اکسیژن کافی در اختیار بافت های مختلف بدن قرار بگیرد. همچنین در هنگام خواب یا استراحت مطلق، ضربان قلب کاهش پیدا می کنند.
علائم آریتمی قلبی
آریتمی قلبی ممکن است بدون علامت باشد. در حقیقت ممکن است پزشک آریتمی فرد را در جریان یک معاینه روتین تشخیص دهد. با این حال علائم و نشانه های بارز به این معنا نیستند که فرد با یک مشکل جدی مواجه است. علائم و نشانه‌های آریتمی قلبی عبارتند از:
- احساس بال بال زدن قلب در سینه
- تپش قلب (تاکیکاردی)
- کندی قلب (برادیکاردی)
- درد قفسه سینه
- تنگی نفس
- اضطراب
- خستگی
- سبکی سر
- تعریق
- غش (سنکوپ) یا حالتی نزدیک به آن
روش های درمانی برای آریتمی قلبی
بسته به نوع آریتمی قلبی، ممکن است نیاز به درمان‌های مختلفی باشد. معمولا آریتمی فقط زمانی نیاز به درمان دارد که فرد را در معرض عوارض خطرناکی که قبلا به آنها اشاره شد قرار دهد.
درمان برادیکاردی
اگر علت زمینه‌ای برادیکاردی نامشخص و یا غیر قابل درمان باشد، پزشکان اغلب از یک ضربان ساز داخل قلبی برای رفع این مشکل استفاده خواهند کرد. چرا که هیچ داروی مناسبی برای افزایش قابل اعتماد ضربان قلب وجود ندارد.
ضربان ساز یک وسیله کوچک است که معمولا در مجاورت گردن قرار می گیرد. یک یا دو سیم حاوی الکترود از ضربان ساز خارج شده و وارد قلب بیمار می شوند. در صورت کاهش ضربان قلب و یا متوقف شدن آن، ضربان ساز پیام های الکتریکی تحریکی را به به قلب خواهد فرستاد تا ضربان آن را حفظ کند.
درمان تاکیکاردی
در درمان تاکیکاردی از یکی از درمان های زیر استفاده می شود:
مانورهای عصب واگ
می توان تعدادی از آریتمی های فوق بطنی را با استفاده از یک سری مانور نظیر حبس کردن نفس و زور زدن، فرو بردن سر در آب یخ و یا سرفه کردن برطرف نمود. این مانورها با اثر بر سیستم عصبی کنترل کننده ضربان قلب باعث کاهش ضربان قلب می شوند. با این حال مانورهای واگ پاسخگوی تمام انواع آریتمی ها نیستند.
استفاده از داروهای ضد آریتمی
درمان بسیاری از انواع تاکیکاردی‌ها و برگرداندن ضربان قلب به محدوده طبیعی آن با استفاده از دارو صورت می پذیرد. به منظور کاهش عوارض ناشی از مصرف داروهای ضد آریتمی، این داروها باید دقیقا به همان شکلی که پزشک تجویز کرده است مصرف شوند. چنانچه فرد به فیبریلاسیون دهلیزی مبتلا باشد ممکن است پزشک برای وی داروی ضد انعقاد نیز تجویز کند تا از تشکیل لخته پیشگیری کند.
کاردیوورژن
در صورتی که فرد مبتلا به آریتمی خاصی نظیر فیبریلاسیون دهلیزی باشد، ممکن است پزشک از کاردیوورژن استفاده کند. کاردیوورژن را می‌توان با استفاده از
دارو یا پروسیجر انجام داد. در روش پروسیجر، شوک الکتریکی با استفاده از بالشتک‌هایی که در قفسه سینه قرار می‌گیرند به قلب اعمال می شود. جریان الکتریکی وارد شده، بر پیام های الکتریکی قلب تاثیر گذاشته و ریتم آن را به حالت طبیعی بر می‌گرداند.
سوزاندن با کاتتر
در این روش، پزشک یک یا تعدادی کاتتر را از طریق عروق به قلب می فرستد. الکترودهای واقع در راس این کاتترها با استفاده از گرما، سرمای شدید و یا انرژی رادیویی بافت منشأ آریتمی را سوزانده و به این ترتیب مسیر بوجود آورنده آن را مسدود می کنند.
ابزارهای قابل کاشت
ممکن است در روند درمان آریتمی قلبی از ابزارهای قابل کشت نیز استفاده شود. این ابزارها عبارتند از:
ضربان ساز
ضربان ساز یک ابزار قابل کاشت می باشد که به کنترل ضربان نامنظم قلب کمک می کند. در این روش با استفاده از یک جراحی بسیار کوچک، یک ابزار کوچک در زیر پوست مجاور استخوان ترقوه قرار داده می شود.
یک سیم عایق از ضربان ساز خارج شده و وارد قلب می شود و برای همیشه در آنجا می ماند. زمانی که ضربان ساز متوجه ریتم غیر قلبی نرمال شود، با ارسال پیام های الکتریکی به قلب باعث تحریک آن شده و ضربان آن را به حالت نرمال بر خواهد گرداند.
صفحه اینستاگرام دکتر مهرداد طاهریون متخصص واریس اصفهان
کاردیوورتر-دفیبریلاتور قابل کاشت (ICD)
پزشکان در مواردی که فرد در خطر ابتلا به آریتمی های خطرناک حفرات تحتانی قلب نظیر تاکیکاردی یا فیبریلاسیون بطنی قرار دارد از این روش استفاده می کنند. اگر فرد سابقه ایست قلبی داشته و یا در خطر آن قرار داشته باشد پزشک به احتمال بالا از ICD استفاده خواهد کرد. ICD یک وسیله دارای باتری است که همانند ضربان ساز در زیر پوست و در مجاورت استخوان ترقوه کاشته می شود. ICD دائما ریتم قلب بیمار را مورد پایش قرار می دهد و در صورت شناسایی ریتم غیر طبیعی، با ارسال شوک های الکتریکی کم یا پر انرژی به قلب باعث تصحیح ریتم آن می شود. این ابزار از وقوع آریتمی پیشگیری نمی کند بلکه پس از ایجاد آریتمی آن را از بین می برد.
جراحی و دیگر روش ها
در برخی از موارد، جراحی تنها راهکار درمانی برای برطرف کردن آریتمی می باشد. روش های جراحی عبارتند از:
روش ماز (مارپیچی)
در این روش، جراح چند نقطه از دهلیزها را برش می دهد تا یک الگوی بافتی مارپیچی (اسکار) در قلب بر جای بماند. از آنجایی که بافت اسکار قادر به انتقال پیام های الکتریکی نمی باشد. بنابراین مانع از انتقال پیام های الکتریکی سرگردان بوجود آورنده آریتمی خواهد شد. این روش موثر است اما از آنجایی که نیازمند جراحی است معمولا در آخرین گام درمانی است. فقط هم برای افرادی مورد استفاده قرار می گیرد که به درمان‌های دیگر جواب نمی دهند و یا به دلایل دیگری مجبورند عمل جراحی قلب داشته باشند.
عمل جراحی بای پس عروق کرونر
در صورتی که فرد علاوه بر آریتمی به بیماری شدید عروق کرونر نیز مبتلا باشد، پزشک از عمل جراحی بای پس عروق کرونر استفاده خواهد کرد. این اقدام می تواند به بهبود جریان خون قلب کمک کند.