بررسی فشار خون مرکزی یا CBP
این مقاله سایت دکتر مهرداد طاهریون متخصص قلب اصفهان ، به مطالعه بیشتر راجع به فشار خون مرکزی یا CBP می پردازیم. فشار خون مرکزی بر خلاف فشار خون محیطی بدن، میزان فشار خون را در شریان بزرگ آئورت اندازه گیری می کند. عوامل مختلفی مانند از بین رفتن انعطاف پذیری شریان ها می تواند فشار خون مرکزی بدن را افزایش دهد. افزایش فشار خون مرکزی به اختصار CBP یا فشار خون مرکزی آئورتیک نیز نامیده می شود. افزایش سن یکی از مهمترین دلایل از بین رفتن انعطاف پذیری و سفت شدن شریان ها است. اندازه گیری فشار خون مرکزی بدن می تواند نشانگر دقیق تری از خطرات سکته مغزی، نارسایی قلبی، بیماری های عروقی و ابتلا به سایر بیماری ها باشد.
فشار خون مرکزی فشار وارد شده به دیواره آئورت را اندازه گیری می کند. آئورت بزرگترین شریان بدن است که با انقباض بطن چپ، خون را از قلب به سراسر بدن می فرستد. کارشناسان بر این باورند که اندازه گیری فشار خون مرکزی دقیق‌تر و مفیدتر از اندازه گیری فشار خون محیطی است. در واقع اندازه‌گیری فشار خون مرکزی به پزشک کمک می کند که بتواند احتمال ابتلا به بیماری های قلبی-عروقی و یا سکته را به راحتی پیش بینی کند.
فشار خون بالا چیست؟
فشار خون نیرویی است که خون به دیواره رگ های خونی وارد می کند. خون بوسیله قلب به داخل شریان ها پمپاژ می شود. شریان ها نیز خون را به اندام های سراسر بدن منتقل می کنند. بالا بودن فشار خون یعنی فشار وارد شده از طریق خون به دیواره شریان های شما بالاتر از محدوده طبیعی است.
شما معمولا نمی توانید فشار خون بالا را احساس کنید. بسیاری از افرادی که افزایش فشار خون دارند نمی دانند که به این عارضه مبتلا هستند. در واقع فشار خون بالا یک بیماری بی علامت و کشنده است، زیرا تا مرحله تشخیص هیچ گونه علائم واضح و مشخصی ندارد. هنوز از نظر پزشکی به طور دقیق مشخص نیست که چه چیزی باعث افزایش فشار خون می شود. افرادی که به فشار خون مزمن مبتلا هستند بیش از سایر افراد در معرض خطر سکته مغزی، بزرگ شدن قلب، نارسایی قلبی، بیماری عروق محیطی، حمله قلبی و نارسایی کلیوی قرار دارند. ابتلا به فشار خون مزمن معمولا در سالمندان به خصوص افراد بالای ۶۰ سال شایع تر است. بررسی ها نشان می دهد که از هر ۴ نفر سالمند یک نفر به فشار خون بالا مبتلا است.
علت اهمیت اندازه گیری CBP
با افزایش سن، رگ‌های خونی به تدریج انعطاف‌پذیری خود را از دست داده و سفت‌تر می‌شوند. این وضعیت پمپاژ قلب به داخل شریان ها را سخت‌تر می‌کند. از بین رفتن انعطاف پذیری رگ ها به عنوان سفتی شریانی شناخته می شود. اندازه گیری فشار خون مرکزی می تواند تصویر دقیقی از میزان سفتی شریان و همچنین احتمال حمله قلبی یا سکته مغزی را به پزشک ارائه دهد.
نحوه اندازه گیری فشار خون محیطی
فشار خون به وسیله دستگاهی به نام فشار سنج اندازه گیری می شود. پزشک می‌تواند فشار خون شما را با استفاده از یک فشار سنج اندازه گیری کند. برای اندازه گیری فشار خون ابتدا کاف فشار سنج به دور بازوی شما پیچیده می شود. هنگام اندازه گیری فشار خون برای رسیدن به نتایج درست باید کاملا راحت و بدون استرس باشید.
فشار خون به صورت دو عدد روی هم نوشته می شود. عدد اول نشان دهنده فشار خون سیستولیک است. فشار خون سیستولیک حداکثر فشاری که خون با هر پمپاژ قلب به دیواره شریان ها وارد می کند را به شما نشان می دهد. عدد دوم یا عدد پایین نشان دهنده فشار خون دیاستولیک است. این عدد حدااکثر فشاریرا که جریان خون در هنگام استراحت قلب به دیواره رگ ها وارد می کند را به شما نشان می دهد. فشار خون گرفته شده در بازو فشار خون محیطی نامیده می شود.
روش اندازه گیری CBP
برای اندازه گیری فشار خون مرکزی دو روش مختلف وجود دارد. روش اول که تهاجمی است، از طریق قرار دادن لوله ای بلند و نازک به نام کاتتر در داخل عروق خونی انجام می شود. پزشک برای انجام این کار ابتدا کاتتر را در داخل عروق خونی گردن یا کشاله ران وارد کرده و سپس آن را به سمت قلب هدایت می کند. در روش دوم از ابزار کوچکی به نام تونومتر استفاده می شود. حتی در این روش تونومتر بر روی یک رگ خونی بزرگ بر روی سطح بدن قرار می گیرد.
در هنگام استفاده از تونومتر و اندازه گیری فشار خون مرکزی باید کاملا ثابت و بی حرکت و بدون استرس باشید. استرس می تواند فشار خون شما را به طور کاذب افزایش دهد. تونومتر نبض شما را اندازه گیری می کند. پس از اندازه گیری نبض و فشار خون محیطی، فشار خون مرکزی را می توان با یک فرمول ریاضی به نام تابع انتقال تعمیم یافته محاسبه کرد. به جای تونومتر، یک کاف فشار خون معمولی متصل به یک دستگاه تخصصی نیز می تواند برای اندازه گیری فشار خون مرکزی استفاده شود. روش دوم اندازه گیری فشار خون مرکزی کاملا غیر تهاجمی است.
به طور کلی از سنجش فشار خون مرکزی به عنوان روشی برای پیشگیری از بیماری های قلبی-عروقی و سکته استفاده می شود.